Πολύ συχνά, όταν κάποιος από τους γνωστούς μας έχει την πρόθεση να αγοράσει παπαγάλο, υπάρχουν κάποιοι που προβάλουν τον “κίνδυνο” της ψιττάκωσης. Το συγκεκριμένο άρθρο έχει ως σκοπό να περιγράψει την ασθένεια αλλά και να ξεκαθαρίσει το εύρος του κινδύνου πουλιών και ιδιοκτητών από αυτήν.
Η ασθένεια “ψιττάκωση” (psittacosis) είναι γνωστή και σαν: α) ψιττακίωση, β) ασθένεια των παπαγάλων (parrot disease), γ) πυρετός των παπαγάλων (parrot fever) και δ) χλαμυδίωση των παπαγάλων (Avian Chlamydiosis, AC). Η ψιττάκωση προκαλείται από το βακτήριο Chlamydophila Psittaci. Η ψιττάκωση ως ασθένεια με την ίδια αιτία πρόκλησης και τα ίδια συμπτώματα παρουσιάζεται και σε άλλα είδη πουλιών (περιστέρια, σπουργίτια, κότες, γλάροι, πάπιες, καναρίνια κ.α.) με την ονομασία “ορνίθωση” (ornithosis). Η συγκεκριμένη ασθένεια ανήκει στις ζωονοσογόνες μολυσματικές ασθένειες και είναι μεταδιδομενη από τα πτηνά σε ζώα (γάτες, πρόβατα, χοίρους, αγελάδες ) και σε ανθρώπους.
Η ΨΙΤΤΑΚΩΣΗ ΣΤΑ ΠΤΗΝΑ
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ:
Η ψιττάκωση είναι νόσος που προκαλεί λοίμωξη στο αναπνευστικό σύστημα των πτηνών. Τα κύρια συμπτώματα της ψιττάκωσης στα πουλιά είναι:
- δυσκολία στην αναπνοή,
- ρινική καταρροή,
- επιπεφυκίτιδα στα μάτια,
- διάρροια με γκριζοπράσινα κόπρανα,
- πυρετός,
- γενική κατάπτωση.
Ανάλογα με τη λοιμογόνο δύναμη του μεταδιδόμενου στελέχους η ψιττάκωση στα πτηνά συναντάται με τρεις μορφές:
- υπεροξεία μορφή
Καλπάζουσα, τις περισσότερες φορές ασυμπτωματική εξέλιξη της νόσου, ο θάνατος για το πτηνό επέρχεται σε ένα με δύο εικοσιτετράωρα. - οξεία μορφή
Τα πρώτα συμπτώματα είναι: ανορεξία, κατήφεια, φουσκωμένο φτέρωμα, αδυναμία κουρνιάσματος, υπνηλία και γενική κατάπτωση. Στη συνέχεια παρατηρείται πυρετός και ρίγη, νευρική αστάθεια, επιπεφυκίτιδα και βλεφαρόπτωση, πυρετός, ρίγη δύσπνοια και ρινικά και οφθαλμικά εκκρίματα, διάρροια με γκριζοπράσινου χρώματος περιττώματα. Ο θάνατος, αν δεν υπάρξει πτηνιατρική παρέμβαση, επέρχεται σε τέσσερεις με δεκαπέντε ημέρες, αφού η νόσος πλήξει το νευρικό σύστημα του πτηνού. - χρόνια μορφή
Τα εξωτερικά συμπτώματα της ψιττάκωσης στην χρόνια μορφή της είναι: επιπεφυκίτιδα, αδυναμία, απώλεια βάρους και νευρική παράλυση. Συμπτώματα που να συνδέονται με το αναπνευστικό σύστημα καθώς και ρινικά ή οφθαλμικά εκκρίματα δεν παρατηρούνται. Πολλά από τα πτηνά επιβιώνουν από την χρόνια ψιττάκωση, ειδικά αν δεν επιβαρυνθεί ο οργανισμός τους από άλλες μολυσματικές νόσους. Το σημαντικό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι τα πουλιά που νοσούν από χρόνια ψιττάκωση είναι φορείς της ασθένειας για αρκετούς μήνες.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Με βάσει τη συμπτοματολογία ο πτηνίατρος μπορεί να διαγνώσει σε πρώτο επίπεδο την ασθένεια στο πάσχον πτηνό. Επιβάλλεται όμως η επιβεβαίωσή της μέσω εργαστηριακών εξετάσεων αντιγόνων και αντισωμάτων ή μέσω της μοριακής διαγνωστικής τεχνικής PCR test (polymerase chain reaction – αλυσιδωτή αντίδρασης πολυμεράσης). Τα τεστ μπορούν να πραγματοποιηθούν: α) στα ρινικά ή στα οφθαλμικά εκκρίματα των μολυσμένων πτηνών, τα οποία αποτελούν φορείς του βακτηρίου, β) στα φτερά και γ) στα περιττώματα.
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ
Η ψιττάκωση μεταδίδεται μέσω των ρινικών ή των οφθαλμικών εκκριμάτων και των περιττωμάτων από τα νοσούντα πτηνά, αλλά επίσης μέσω του φτερώματος και των αυγών. Οι δίοδοι μόλυνσης είναι είτε μέσω της εισπνοής, είτε μέσω της κατάποσης. Η νόσος μεταδίδεται και στους νεοσσούς από τους γονείς μέσω της διαδικασίας του ταΐσματος. Τέλος, οι ψείρες και τα ακάρεα αποτελούν φορείς της νόσου μέσω του αίματος. Η περίοδος επώασης της ψιττάκωσης εξαρτάται από τη λοιμογόνο δύναμη του μεταδιδόμενου στελέχους και μπορεί να διαρκέσει από τρεις έως εκατό ημέρες.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η ψιττάκωση είναι θεραπεύσιμη στα πτηνά, ειδικά στα πρώτα της στάδια. Η παρατηρητικότητα του ιδιοκτήτη στις πιθανές μη φυσιολογικές αντιδράσεις του πτηνού του, καθώς και η έγκαιρη διάγνωση από την πλευρά του πτηνιάτρου οδηγεί συνήθως στη θεραπεία της νόσου μέσω των κατάλληλων αντιβιωτικών που θα συνταγογραφηθούν. Σε πολύ προχωρημένο στάδιο της ασθένειας συστήνεται η ευθανασία του πτηνού, προς αποφυγή της μετάδοσης της νόσου.
ΠΡΟΛΗΨΗ
Βασικές αρχές πρόληψης:
- για όσα πουλιά αγοράζουμε, είτε από έλληνες εκτροφείς, είτε από ξένους να ζητάμε πιστοποιητικό υγείας, στο οποίο να αναφέρεται ότι το πουλί δε νοσεί,
- σε περίπτωση που έχουμε πολλά πουλιά, καλό θα ήταν να αποφεύγεται η συγκατοίκηση των μικρών φυλών με τα μεγαλύτερα
- να μην φέρνουμε σε επαφή τα πουλιά μας με πουλιά φίλων ή γνωστών μας που δεν γνωρίζουμε την κατάσταση της υγείας τους,
- η μηνιαία καραντίνα στα νέα πουλιά του σμήνους μας είναι απαραίτητη και τις περισσότερες φορές σωτήρια,
- σε οποιαδήποτε αμφιβολία μας, καλό θα ήταν να γίνουν εργαστηριακές εξετάσεις για χλαμύδια, είτε αιματολογικές, είτε περιττωμάτων
εύκολη και προσιτή λύση εξέτασης περιττωμάτων είναι στο Tauros Diagnostik, (στο άρθρο Σεξάρισμα – Test-DNΑ περιγράφεται η διαδικασία, απλά αντί για φτερά στέλνουμε κουτσουλιές και αναφέρουμε πως είναι για Test-DNA – Chlamydien)
Η ΨΙΤΤΑΚΩΣΗ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
Η ψιττάκωση στον άνθρωπο έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με την πνευμονιοκοκκική πνευμονία.
- συμπτώματα πρώτης εβδομάδας:
υψηλός πυρετός, διάρροια, επιπεφυκίτιδα, λευκοπενία, κηλίδες Horder, πρήξιμο σπλήνας. - συμπτώματα δεύτερης εβδομάδας:
συνεχής υψηλός πυρετός, βήχας, δύσπνοια.
Στην περίπτωση μη έγκαιρης ιατρικής περίθαλψης δύναται να υπάρξουν περιστασιακές επιπλοκές (ενδοκαρδίτιδα, ηπατίτιδα, μυοκαρδίτιδα, αρθρίτιδα, κερατοεπιπεφυκίτιδα, εγκεφαλίτιδα).
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Η διάγνωση της ψιττάκωσης στον άνθρωπο γίνεται μέσω μικροβιολογικών καλλιεργειών από αναπνευστικά ή ρινικά εκκρίματα των ασθενών ή αιματολογικά μέσω εξέτασης των αντισωμάτων κατά του βακρηρίου Chlamydophila Psittaci.
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ
Η ψιττάκωση στον άνθρωπο μεταδίδεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που αναφέραμε παραπάνω και για τη μετάδοση μέσω των πτηνών. Η περίοδος επώασης της νόσου στον άνθρωπο διαρκεί από πέντε έως δεκατέσσερεις ημέρες. Στις ομάδες υψηλού κινδύνου ανήκουν οι κατηγορίες με ευαίσθητο ανοσοποιητικό σύστημα (νεογνά, μωρά, παιδιά κάτω των 10 ετών, έγκυοι, υπερήλικες, νοσούντες από διαβήτη, βαριές καρδιοπάθειες, νεφροπάθειες, πνευμονοπάθειες), αλλά και οι κατηγορίες που έρχονται σε άμεση επαφή με πολλά πτηνά (υπάλληλοι εκτροφείων και καταστημάτων κατοικίδιων ζώων και πτηνίατροι).
Τα ανθρώπινα κρούσματα ψιττάκωσης τις τελευταίες δεκαετίες έχουν μειωθεί αισθητά, λόγω των αυστηρώτερων ελέγχων υγείας στα πουλιά που ταξιδεύουν, αλλά και των επιμελών συνθηκών υγιεινής στα αναγνωρισμένα εκτροφεία. Τα θανατηφόρα περιστατικά που έχουν αναφερθεί παγκοσμίως αναλογούν σε μικρότερο από το 1% των νοσούντων περιπτώσεων (αναφορικά επισημαίνουμε, ότι το αντίστοιχο ποσοστό της κοινής γρίπης είναι 10%).
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η ψιττάκωση στον άνθρωπο αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο όπως και με τα πτηνά, με αντιβιοτικά (είτε σε θεραπεία μέσω του στόματος, είτε με ενδοφλέβια χορήγηση. Η έγκαιρη διάγνωση και η άμεση πρόσληψη της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής προκαλεί ύφεση των συμπτωμάτων από το δεύτερο ή τρίτο εικοσιτετράωρο.
ΠΡΟΛΗΨΗ
- όσα πουλιά είναι πρόσφατα αγορασμένα ή δεν γνωρίζουμε πολλά σχετικά με την υγεία τους και την υγιεινή τους καλό θα ήταν: α) να μην εισπνέουμε κοντά τους, β) να μην ακουμπάμε της κουτσουλιές τους με γυμνά χέρια και γ) να μην τα φιλάμε,
- η μηνιαία καραντίνα στα νέα πουλιά του σμήνους μας είναι απαραίτητη και τις περισσότερες φορές σωτήρια και η επαφή μας μαζί τους πρέπει να πληρεί όλους τους κανόνες υγιεινής (γάντια, απολύμανση),
- η επιμελής καθαριότητα στο πτηνό, στο κλουβί του και στον περιφερειακό χώρο, σίγουρα είναι ότι το καλύτερο.
ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΑΡΘΡΟΥ:
- http://www.en.wikipedia.org/wiki/Psittacosis
- http://www.birdsnways.com/wisdom/ww60eiv.htm
- http://www.birdsnways.com/wisdom/ww61eiv.htm
- http://www.birdsnways.com/wisdom/ww62eiv.htm
- http://www.birdsnways.com/wisdom/ww63eiv.htm
- http://www.birdsnways.com/articles/psittico.htm
- http://www.angelfire.com/me/kimsaviary/ral2_p1.html
- http://www.acstiels.com/articlesHpsittacosis.html
- http://www.toolady.com//articles/psitticosis.htm
- http://www.human-healths.com/psittacosis/psittacosis.php
- http://www.textmed.com/disease/psittacosis.htm
- http://www.epah.net/birds/psittacosis-b.shtml
- http://www.epah.net/birds/psittacosis-h.shtml
- http://www.cypruspet.com/index.php?option=com_kunena&func=view&id=70&catid=13&Itemid=54
- http://www.ourpet.gr/articles/parrot-canarine/54-psytacosis.html
