Οι παπαγάλοι είναι πτηνά που στο φυσικό τους περιβάλλον εκθέτονται δώδεκα τουλάχιστον ώρες στον ήλιο, είτε άμεσα, είτε υπό σκιά, είτε σε συννεφιά, γεγονός που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την ισορροπημένη πορεία της υγείας τους. Στο συγκεκριμένο άρθρο θα αναλύσουμε την σπουδαιότητα της άμεσης έκθεσης του παπαγάλου μας στον ήλιο, τον τρόπο και τον χρόνο που θα γίνεται η έκθεση αυτή και τέλος τυχόν λύσεις που θα μας βοηθήσουν σε τυχόν έλλειψη άμεσης έκθεσης στο ηλιακό φως.

ΗΛΙΑΚΟ ΦΩΣ & ΒΙΤΑΜΙΝΗ D

Το ηλιακό φως και ειδικότερα οι υπεριώδεις ακτίνες UV-A και UV-B είναι πολύ σημαντικές για την παραγωγή της βιταμίνης D σε όλους τους οργανισμούς και κατ’ επέκταση και στους οργανισμούς των παπαγάλων. Οι παπαγάλοι όταν ζουν στο φυσικό τους περιβάλλον περιποιούνται τα φτερά τους κατά τη διάρκεια της ημέρας. Όταν το φως του ήλιου πέφτει άμεσα στα φτερά του παπαγάλου και στο δέρμα του δημιουργείται μία χημική αντίδραση κατά την οποία παράγεται το σύμπλεγμα δύο βιταμινών, των D2 και D3. Χημικά είναι δύο λιποδιαλυτές αλκοόλες που σχηματίζονται από την υπεριώδη ακτινοβολία UV-B επί των στερολών που υπάρχουν στο δέρμα του παπαγάλου. Αφού οι δύο βιταμίνες σχηματιστούν, μία αντίδραση, που συμβαίνει στο συκώτι, τις μετατρέπει σε ενώσεις που συμμετέχουν στη μεταβολική απόθεση του ασβεστίου και του φωσφόρου μέσω του  εντέρου από τον οργανισμό του παπαγάλου καθώς και άλλων βιταμινών και αλάτων. Δυστυχώς, ακόμη και εάν υπάρχει μια διατροφή πλούσια σε ασβέστιο και φώσφορο, χωρίς την επαρκή ποσότητα σε βιταμίνη D, τα παραπάνω στοιχεία δεν μπορούν να απορροφηθούν.

Κατά συνέπεια όσων προαναφέρθηκαν η έλλειψη στην άμεση έκθεση σε ηλιακό φως στον παπαγάλο ουσιαστικά αποτελεί διατροφική ανεπάρκεια. Έρευνες έχουν ανακαλύψει ότι το συκώτι των παπαγάλων έχει τη δυνατότητα να αποθηκεύει μικρή ποσότητα της βιταμίνης D3, η οποία είναι αρκετά πιο αποτελεσματική στο να αυξάνει τα επίπεδα αίματος 25(OH)D από την D2. Αυτή η διαδικασία όταν το πουλί ζει στη φύση, το προστατεύει κατά τις περιόδους με πολλές νεφώσεις ή κατά τη διάρκεια του κλωσσήματος, κατά την οποία παραμένει για μέρες εντός φωλιάς χωρίς να εκθέτεται στον ήλιο.

ΕΛΛΑΔΑ: ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ / ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ & ΕΚΘΕΣΗ ΤΩΝ ΠΑΠΑΓΑΛΩΝ ΣΤΟΝ ΗΛΙΟ

Οι οικόσιτοι παπαγάλοι και ειδικότερα αυτοί που διαμένουν σε κλουβιά εντός σπιτιού πολύ συχνά δεν έχουν τα πλεονεκτήματα της άμεσης έκθεσης τους στο ηλιακό φως. Αυτό συμβαίνει για πολλούς λόγους:

• ως ιδιοκτήτες τα επαγγελματικά ωράρια μας είναι συνήθως πρωινά, οπότε δεν είμαστε σπίτι για να βγάλουμε τα πουλιά με τα κλουβιά τους στο μπαλκόνι για να λιαστούν,
• το κλίμα μας από τα μέσα φθινοπώρου μέχρι και τα τέλη της Ανοίξεως είναι πιο ψυχρό σε σύγκριση με τα τροπικά κλίματα που έχουν ως είδη τα συγκεκριμένα πουλιά, με συνέπεια να φοβόμαστε μήπως τυχόν και μας κρυώσουν,
• οι περισσότεροι από εμάς είτε αγνοούμε, είτε δεν έχουμε αξιολογήσει πόσο ωφέλιμος είναι ο ήλιος για τα αγαπημένα μας φτερωτά.

Δυστυχώς, η έκθεση του φτερωτού μας φίλου στον ήλιο, πίσω όμως από τζάμι δεν προσφέρει σχεδόν κανένα όφελος. Τα τζάμια απορροφούν τουλάχιστον κατά 90% τις πολύτιμες υπεριώδεις ακτίνες UV-A & UV-B οπότε δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί η προαναφερόμενη χημική αντίδραση που περιγράψαμε. Η έκθεση στον ήλιο ενός παπαγάλου που μένει στην Ελλάδα ποικίλει ανάλογα τις εποχές και το κλίμα κάθε περιοχής. Οι πιο ωφέλιμες ώρες για παραγωγή βιταμίνης D είναι οι μεσημεριανές. Το καλοκαίρι όμως καλό θα ήταν να αποφεύγονται λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που αναπτύσσονται και οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν πλείστα άλλα προβλήματα στα πουλιά μας. Αν πάρουμε ως άξονά μας την περιοχή του Αττικού λεκανοπεδίου προτείνεται:

• από αρχές Οκτωβρίου μέχρι αρχές Ιουνίου, ημερήσια έκθεση από μισή ώρα έως τρεις ώρες, κατά προτίμηση μεσημεριανές ώρες και
• από μέσα Ιουνίου έως τέλη Σεπτεμβρίου, ημερήσια έκθεση από μισή ώρα έως και πέντε ώρες, με προτίμηση τις ώρες 8:00-11:30 και 17:00-19:00.

Καλό θα ήταν σε θερμοκρασίες κάτω των 10 Celsius  και άνω των 32 Celsius να μην εκθέτουμε τους παπαγάλους μας σε εξωτερικό χώρο για να μαζέψουν ήλιο γιατί μπορεί να προκαλέσουμε δυσάρεστα προβλήματα στην υγεία τους. Πουλιά που νοσούν (ανάλογα πάντα με την ασθένεια και στο τι μας έχει συμβουλέψει ο θεράπων γιατρός) δεν τα εκθέτουμε στον ήλιο αν οι καιρικές συνθήκες δεν είναι απόλυτα ήπιες (22 Celsius έως  και  27 Celsius). Επίσης πουλιά που βρίσκονται σε αδυναμία μετά από ασθένεια ή σε ανάρρωση αποφεύγουμε να τα εκθέτουμε ή τα εκθέτουμε με ιδιαίτερη προσοχή και πάλι σε ήπιες συνθήκες και πάντα με τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού που παρακολουθεί το πουλί. Τέλος σε περίπτωση που έχουμε κάνει μπάνιο τους φτερωτούς μας:

• από το φθινόπωρο έως και την άνοιξη δεν τους βγάζουμε ποτέ την ίδια μέρα που έκαναν μπάνιο και
• το καλοκαίρι τους βγάζουμε μόνο εφόσον στεγνώσουν καλά.

ΟΦΕΛΗ ΑΜΕΣΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑΓΑΛΟΥ ΣΤΟ ΗΛΙΑΚΟ ΦΩΣ

Η έκθεση του παπαγάλου μας στο ηλιακό φως παίζει καθοριστικό ρόλο στην σωματική και ψυχική του υγεία. Είτε για το ρόλο της σχετικά με την παραγωγή της βιταμίνης D, είτε ως ψυχολογική και συναισθηματική κατάσταση για την διάθεση του πουλιού, κρίνεται ως απαραίτητη και δυσαναπλήρωτη ενέργεια που θα πρέπει να αποτελεί επιδίωξη του κάθε ιδιοκτήτη φτερωτών. Τα συνολικά οφέλη της άμεσης έκθεσης του παπαγάλου μας στο ηλιακό φως είναι:

• δημιουργία ισχυρών οστών και ράμφους,
• ενισχύει την παραγωγή φτερώματος,
• τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα,
• σκοτώνει μικρόβια και βακτήρια από τα φτερά και το δέρμα,
• σκοτώνει τη θανατηφόρα ασθένεια / ίωση: PDD (Proventricular Dilatation Disease), από τις επιφάνειες του κλουβιού,
• μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης ορισμένων μορφών καρκίνου,
• μειώνει ή εξαλείφει την επιθετικότητα, το άγχος και την κατάθλιψη,
• ενισχύει την όραση.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

Όπως προαναφέρθηκε η άμεση έκθεση στο ηλιακό φως είναι δυσαναπλήρωτη. Ο καθένας όμως από εμάς σίγουρα έχει πολλά θέματα (ωραρίου, διάθεσης, δυνατότητας) στο να προσφέρει στα φτερωτάκια του τον ήλιο που χρειάζονται. Λύσεις υπάρχουν και ο συνδυασμός τους μπορεί να αποφέρει ένα καλό αποτέλεσμα όσον αφορά την υγεία του πουλιού μας, σε περίπτωση που δεν μπορούμε να παρέχουμε αυτό που θα έπρεπε μέσω του φυσικού ηλιακού φωτός. Χωρίς όμως, και αυτό το τονίζω, να αποτελούν την απόλυτη εξισορροπητική λύση.

• «Η αίσθηση της φωτεινότητας» στα πουλιά είναι απαραίτητη για την καλή τους διάθεση και ψυχική ισορροπία. Φροντίστε να είναι πάντα σε πολύ φωτεινά δωμάτια κατά τη διάρκεια της ημέρας είτε κοντά σε τζάμια για να βλέπουν τη φύση.
• «Διατροφή πλούσια σε βιταμίνη D», η οποία καλό θα ήταν να λειτουργεί και συμπληρωματικά με την άμεση έκθεση στον ήλιο. Η πρόσληψη βιταμίνης D μέσω της διατροφής σίγουρα βοηθάει πολύ στην περιοδική, άμεση έκθεση στον ήλιο. Οι τροφές που λειτουργούν ως καλύτερες πηγές βιταμίνης D για τους παπαγάλους μας είναι: α) τα λιπαρά ψάρια (σολομός, τόνος, ρέγκα, σαρδέλα), β) το συκώτι, γ) το αβγό, δ) ορισμένα εμπλουτισμένα τρόφιμα που δεν περιέχουν παράλληλα ζάχαρη (δημητριακά πρωινού, ρύζι, γιαούρτι) και ε) pellets που περιέχουν βιταμίνη D (Harissons, Zupreem, Hagen, Roudybush). Η βιταμίνη D είναι λιποδιαλυτή, άρα χρειάζεται οπωσδήποτε λίπος για να απορροφηθεί και συνεπώς το γιαούρτι καλό είναι να κυμαίνεται σε λιπαρά μεταξύ 2% -3%. Οι τροφές που αναφέραμε παραπάνω και δεν δίνονται ωμές, καλό θα είναι να προσφέρονται στην βραστή τους μορφή χωρίς αλάτι και άλλα καρυκεύματα.
• «Εξωτερικά εξοπλισμένα κλουβιά στην αυλή ή την βεράντα». Ειδικά τους ήπιους μήνες η συγκεκριμένη λύση είναι ιδιαίτερα εξυπηρετική όταν λείπουμε από το σπίτι και δεν μπορούμε να μπαινο-βγάζουμε τα πουλιά μας έξω. Βασικό στοιχείο αυτών των κλουβιών είναι να διαθέτουν μόνωση και σημείο μέσα στο κλουβί σκιερό, ασφάλεια στο άνοιγμα οποιασδήποτε εξόδου διαφυγής, ανθεκτικά κάγκελα σε πιθανή επίθεση από αρπακτικά.
• «Ειδικές λάμπες υπεριωδών ακτινών UV-A & UV-B», τις λεγόμενες full spectrum lamps. Οι λάμπες αυτές είναι ιδιαίτερα χρήσιμες σε περίπτωση που η διαμονή μας είναι σε περιοχές με κλίμα ιδιαίτερα κρύο, βροχερό και συννεφιασμένο. Σε συνδυασμό με διατροφικό εμπλουτισμό βιταμίνης D και φωτεινότητα στο δωμάτιο που ζει ο παπαγάλος είναι μία σχετικά επαρκής λύση.